Śmierć klienta/pacjenta – co z dokumentacją w prywatnym gabinecie psychologa i psychoterapeuty?

Śmierć klienta/pacjenta – co z dokumentacją w prywatnym gabinecie psychologa i psychoterapeuty?

Stan prawny na dzień: 23.05.2022 r. 

Wpis na blogu nie stanowi porady prawnej. Artykuł odnosi się do ogólnej sytuacji prawnej, dlatego nie może stanowić rozwiązania dla indywidualnego problemu. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji, zapraszam do kontaktu.

Problematyka dotycząca postępowania z dokumentacją psychologiczną i psychoterapeutyczną jest dosyć złożona. Dlaczego?

Po pierwsze, jak doskonale wiesz nie ma regulacji prawnych, które nakładałyby na psychologa czy psychoterapeutę obowiązek jej prowadzenia w sytuacji, gdy jego działalność ogranicza się wyłącznie do prywatnego gabinetu (tzw. prywatna praktyka).

Po drugie, co zrobić, gdy psycholog i psychoterapeuta prowadzący prywatny gabinet taką dokumentację posiada, a jego klient/pacjent umiera. Przez jaki okres ma taką dokumentację przechowywać? Czy może ją wydać rodzinie zmarłego klienta/pacjenta?

Ta te pytania odpowiem w moim dzisiejszym artykule.

Przez jaki okres czasu należy przechowywać dokumentację psychologiczną/psychoterapeutyczną po śmierci klienta/pacjenta?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna.

Są dwie ścieżki postępowania:

• Jeżeli mówimy o dokumentacji, która zawiera np. dane dot. stanu zdrowia zmarłego, to trzeba by było posiłkować się art. 29 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Oznacza to, że okres przechowywania dokumentacji wynosiłby co do zasady 20 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu.
• W przypadku dokumentacji, która nie zawiera informacji o stanie zdrowia, zastosowanych metodach terapeutycznych co do zmarłego, to dokumentację należy przechowywać do upływu okresów przedawnienia. Zgodnie z art. 118 kodeksu cywilnego, będzie to 6 lat.

Śmierć klienta/pacjenta a postępowanie z dokumentacją psychologiczną/psychoterapeutyczną

W związku z brakiem regulacji prawnychw ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, a także ustawy regulującej wykonywanie zawodu psychoterapeuty, należy posiłkować się przepisami zawartymi w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Oczywiście wskazane poniżej przepisy odnoszą się do dokumentacji medycznej, jednak w odpowiednim zakresie znajdą zastosowanie także w prywatnych gabinetach.

Zgodnie z art. 26 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:

• Po śmierci pacjenta dokumentacja medyczna jest udostępniana osobie upoważnionej przez pacjenta za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Dokumentacja medyczna jest udostępniana także osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu pacjent za życia, z zastrzeżeniem ust. 2a i 2b.

Definicja osoby bliskiej:

Zgodnie z definicją ustawowąpod pojęciem osoby biskiej należy rozumiećmałżonka, krewnego do drugiego stopnia lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta.

• W przypadku sporu między osobami bliskimi o udostępnienie dokumentacji medycznej, zgodę na udostępnienie wyraża sąd, o którym mowa w 628ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby bliskiej lub osoby wykonującej zawód medyczny. Osoba wykonująca zawód medyczny może wystąpić z wnioskiem do sądu także w przypadku uzasadnionych wątpliwości, czy osoba występująca o udostępnienie dokumentacji lub sprzeciwiająca się jej udostępnieniu jest osobą bliską (art. 26 ust. 2a ustawy o prawach pacjenta).

• W przypadku gdy pacjent za życia sprzeciwił się udostępnieniu dokumentacji medycznej, o którym mowa w ust. 2, sąd, o którym mowa w 628ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby bliskiej, może wyrazić zgodę na udostępnienie dokumentacji medycznej i określić zakres jej udostępnienia, jeżeli jest to niezbędne:

1) w celu dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia, z tytułu śmierci pacjenta;

2) dla ochrony życia lub zdrowia osoby bliskiej (art. 26 ust. 2b ustawy o prawach pacjenta).

• W przypadku wystąpienia do sądu z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2a albo 2b, sąd bada:

1) interes uczestników postępowania;

2) rzeczywistą więź osoby bliskiej ze zmarłym pacjentem;

3) wolę zmarłego pacjenta;

4) okoliczności wyrażenia sprzeciwu (art. 26 ust. 2c ustawy o prawach pacjenta).

Na co należy zwrócić uwagę, kiedy psycholog/psychoterapeuta chce wydać dokumentację osobie bliskiej po śmierci klienta/pacjenta?

Jak podkreśliłam powyżej, art. 26 ww. ustawy w zakresie przytoczonych przeze mnie postanowień odnosi się do dokumentacji medycznej. Co z tego wynika?

Należy zwrócić uwagę na specyfikę dokumentacji psychologicznej i psychoterapeutycznej. O czym pamiętać w przypadku tej dokumentacji?

• Nie może być w całości udostępniana.
• Składa się ona z części szczegółowej, poufnej – wszystkie notatki psychologa/psychoterapeuty, protokoły badania, wytwory klienta/pacjenta oraz jawnej – m.in. opinii, która jest udostępniana klientowi/pacjentowi oraz zleceniodawcy. [1]

Jeżeli osoba bliska zmarłego klienta/pacjenta zwróci się do psychologa czy psychoterapeuty o wydanie dokumentacji, to trzeba ograniczyć się tylko do wydania jej części jawnej.Chodzi tutaj o opinie, zaświadczenia, ogólne wnioski z prowadzonej terapii. Bez wchodzenia w szczegóły.

Uwaga, trzeba pamiętać o zweryfikowaniu, czy psycholog/psychoterapeuta ma do czynienia z osobą bliską zmarłego!!!

To już koniec. Jak zapewne zauważyłeś brak regulacji prawnych, które wprost regulowałyby tę tematykę budzi poważne wątpliwości. W rzeczywistości, trzeba „skakać” po przepisach prawnych, żeby znaleźć trop, który naprowadzi nas na odpowiednie rozwiązanie.

Dziękuję za Twoją uwagę!

Jeżeli potrzebujesz pomocy w tematach związanych z wykonywaniem zawodu psychologa/psychoterapeuty, zapraszam do kontaktu.

[1] Minc R., Tajemnica zawodowa psychologa, Warszawa 2017, publikacja dostępna na stronie internetowej pod adresem: http://www.ptp.org.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=713.