Udostępnianie dokumentacji psychologa i psychoterapeuty w sprawach karnych odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu uczciwości procesu sądowego oraz dostarczeniu istotnych informacji, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie danego postępowania. W kontekście wymiaru sprawiedliwości, psycholodzy i psychoterapeuci często stają przed pytaniem, kiedy i w jakich okolicznościach są zobowiązani do udostępnienia swojej dokumentacji. W niniejszym artykule skoncentrujemy się na temacie udostępniania dokumentacji psychologa i psychoterapeuty w sprawach karnych. Przeanalizujemy przepisy prawa, etyczne wytyczne oraz najważniejsze aspekty związane z tym zagadnieniem. Omówimy również znaczenie ochrony poufności danych pacjenta oraz równoczesne spełnianie wymogów postępowania karnego.
Udostępnianie dokumentacji w sprawach karnych to niezwykle istotny aspekt, który wymaga zrozumienia wytycznych i zasad natury prawnej. Nierzadko udostępnienia dokumentacji w sprawach karnych jest kluczowe dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz poszanowania tajemnicy zawodowej. Przez skrupulatne przestrzeganie obowiązujących regulacji prawnych i etycznych, psycholodzy i psychoterapeuci mogą w pełni spełnić swoją rolę w procesie sądowym, przyczyniając się do rzetelnego rozstrzygnięcia spraw karnych. Co w tym kontekście mówi tajemnica zawodowa?
Tajemnica zawodowa a udostępnianie dokumentacji psychologa i psychoterapeuty w sprawach karnych
Wykonywanie zawodu psychologa oraz psychoterapeuty wiąże się nierozerwalnie z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej. Z kolei tajemnicą zawodową, co oczywiste, objęta jest także treść dokumentacji psychologicznej/psychoterapeutycznej. W dzisiejszym artykule wyjaśnię, co dzieje się z taką dokumentacją w postępowaniu karnym? Kiedy psycholog/psychoterapeuta ma obowiązek udostępnić dokumentację w tym postępowaniu?
W pierwszej kolejności, zachęcam Cię do zapoznania się z wpisem pt. „Tajemnica zawodowa psychologa i psychoterapeuty – co ze zwolnieniem z obowiązku jej zachowania w postępowaniu karnym?”, dostępnym tutaj. Znajdziesz w nim informacje, które pozwolą Ci zrozumieć, jak przedstawia się kwestia zwolnienia psychologa/psychoterapeuty z tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym.
Dokumentacja medyczna a dokumentacja psychologiczna / psychoterapeutyczna?
Należy podkreślić, że dokumentacja psychologiczna/psychoterapeutyczna nie jest tożsama z dokumentacją medyczną.
Dokumentacja medyczna – definicja:
- Ustawa o działalności leczniczej art. 2 ust. 1 pkt 1:
dokumentacja medyczna – należy przez to rozumieć dokumentację medyczną, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
ALE:
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta nie zawiera takiej definicji. Opisuje jedynie różne uwarunkowania dot. jej konstrukcji.
- „To zbiór danych opisujących stan zdrowia pacjenta i zakres udzielanych mu świadczeń zdrowotnych, zawierający więc informacje o schorzeniu pacjenta oraz wykonywanych w związku z tym zabiegach profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych.” [1]
Przechodząc do dokumentacji psychologicznej/psychoterapeutycznej:
- nie może być w całości udostępniana,
- składa się ona z części szczegółowej, poufnej – wszystkie notatki psychologa/psychoterapeuty, protokoły badania, wytwory klienta/pacjenta oraz jawnej – m.in. opinii, która jest udostępniana klientowi/pacjentowi oraz zleceniodawcy. [2]
Wykorzystywanie dokumentów zawierających tajemnicę zawodową w postępowaniu karnym
W tym przypadku, trzeba odnieść się do art. 226 kodeksu postępowania karnego (dalej k.p.k.
W kwestii wykorzystania dokumentów zawierających informacje niejawne lub tajemnicę zawodową, jako dowodów w postępowaniu karnym, stosuje się odpowiednio zakazy i ograniczenia określone w art. 178-181. Jednakże w postępowaniu przygotowawczym o wykorzystaniu, jako dowodów, dokumentów zawierających tajemnicę lekarską decyduje prokurator.
Udostępnianie dokumentacji w sprawach karnych – co to oznacza dla psychologa i psychoterapeuty?
W przypadku psychologa, psychoterapeuty o wykorzystaniu takiej dokumentacji jako dowodu:
- w postępowaniu przygotowawczym decyduje prokurator na podstawie postanowienia o zwolnieniu z obowiązku zachowania z tajemnicy zawodowej tj. art. 180 § 1 k.p.k. (w przypadku psychoterapeuty-lekarza na podstawie art. 180 § 2 k.p.k.);
- w postępowaniu sądowym decyduje sąd na podstawie postanowienia o zwolnieniu z obowiązku zachowania z tajemnicy zawodowej tj. art. 180 § 1 k.p.k. (w przypadku psychoterapeuty-lekarza na podstawie art. 180 § 2 k.p.k.).
W treści takiego postanowienia powinno być zawarte m. in. że prokurator/sąd:
- żąda wydania od psychologa/psychoterapeuty rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym w postaci ……..,
- zwalnia psychologa/psychoterapeutę z zachowania tajemnicy zawodowej w zakresie pkt 1.
Ważne: jeżeli psycholog/psychoterapeuta zostanie zwolniony w taki sposób jak opisałam powyżej, to ma obowiązek przedstawić całość dokumentacji psychologicznej/psychoterapeutycznej. Powinien jednak zastanowić się, jak zrobić to dobrze. Z jednej strony chodzi o jednoznaczność tego, co zostało przez niego ujęte np. w prowadzonych notatkach i o dobro klienta/pacjenta, a z drugiej strony o zaufanie do wykonywanej przez niego profesji.
Podsumowanie
Udostępnianie dokumentacji psychologa i psychoterapeuty w sprawach karnych jest zagadnieniem, które ma istotne znaczenie dla uczciwości procesu sądowego oraz zrozumienia kontekstu psychologicznego zdarzeń. W artykule omówiliśmy kluczowe aspekty związane z udostępnianiem dokumentacji w sprawach karnych przez psychologów i psychoterapeutów. Przeanalizowaliśmy przepisy prawa i wytyczne etyczne, które wpływają na podejmowanie decyzji dotyczących udostępnienia dokumentacji. Podkreśliliśmy znaczenie równowagi między ochroną poufności danych pacjenta a wymogami postępowania karnego. Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla zachowania tajemnicy zawodowej oraz zapewnienia prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. W artykule omówiliśmy również różne sytuacje, w których psycholodzy i psychoterapeuci mogą być zobowiązani do udostępnienia dokumentacji w sprawach karnych. Przykłady takich sytuacji to wnioski sądowe, wezwania na świadka czy decyzje sądu. Podkreśliliśmy konieczność przestrzegania obowiązujących regulacji prawnych i etycznych w procesie podejmowania decyzji dotyczących udostępniania dokumentacji.
Dziękuję za Twoją uwagę!
Jesteś psychologiem/psychoterapeutą i prowadzisz własny gabinet. Czy jako administrator danych osobowych Twoich klientów/pacjentów należycie wypełniasz obowiązki związane z RODO? Czy wiesz, że zgoda na przetwarzanie danych osobowych dot. stanu zdrowia klienta/pacjenta oraz klauzula informacyjna o przetwarzaniu danych osobowych, to absolutne „must have” psychologa/psychoterapeuty? Zapraszam Cię do zapoznania się z propozycją dot. zakupu wzoru takiego dokumentu, skonkretyzowanego na potrzeby Twojej branży i charakteru prowadzonej działalności, tutaj. Zapoznaj się też z pozostałymi produktami dedykowanymi dla tej branży, tutaj.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie ustalenia zasadności Twojego zwolnienia z tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym, tego jak po zwolnieniu z zachowania tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym przekazać taką dokumentację czy też innego tematu związanego z wykonywaniem zawodu psychologa/psychoterapeuty, zapraszam do kontaktu.
[1] Kubiak R., Sieradzka M., Urbaniak M., Zajdel-Całkowska J., Zimna T. pod red. Zajdel-Całkowska J., Meritum Prawo medyczne w ochronie zdrowia, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
[2] Minc R., Tajemnica zawodowa psychologa, Warszawa 2017, publikacja dostępna na stronie internetowej pod adresem: http://www.ptp.org.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=713.
Stan prawny na dzień: 23.03.2022r.
Wpis na blogu nie stanowi porady prawnej. Artykuł odnosi się do ogólnej sytuacji prawnej, dlatego nie może stanowić rozwiązania dla indywidualnego problemu. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji, zapraszam do kontaktu.
0 komentarzy