Czy psychoanalityk to zawód medyczny?

Czy psychoanalityk to zawód medyczny?

 

Regulacje prawne związane z wykonywaniem zawodu psychologa i psychoterapeuty w Polsce są niekompletne. Brakuje systemowych rozwiązań, które w pełni regulowałyby wykonywanie tych zawodów oraz dawały poczucie bezpieczeństwa prawnego specjalistom, jak i klientom/pacjentom. Co ważne, w dramatycznym tempie rośnie liczba osób, które wymagają pomocy psychologicznej i terapii. Jednym z istotnych problemów, które dotyczą tej materii jest odpowiedź na pytanie, czy, a jeżeli tak, to który z zawodów związanych z tą branżą zalicza się do zawodów medycznych. Zdania są podzielone. Sama, wchodząc głębiej w tą tematykę, mam coraz większe wątpliwości. W dzisiejszym artykule skupię się na odpowiedzi na pytanie: czy psychoanalityk jest zawodem medycznym?

 

 

.

 

 

 

Na jednym z wykładów, który miałam przyjemność poprowadzić padło właśnie takie pytanie: czy psychoanalityk jest zawodem medycznym, a jeżeli tak, to jakie dane osobowe może w tym zakresie przetwarzać (w odniesieniu do dokumentacji medycznej)?

Przechodząc do analizy tego zagadnienia….

 

Czy psychoanalityk to zawód medyczny – orzecznictwo

W pierwszej kolejności, odnieśmy się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dn. 22.10.2013 r., sygn. akt: I FSK 1682/12.

Wnioski – orzeczenie NSA

 

Stan faktyczny wskazanej sprawy dotyczył takiej oto sytuacji:

„We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej strona wskazała, że działa na podstawie przepisów ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach oraz statutu, a jako członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego (IPA) jest zobowiązana do przestrzegania statutu i regulaminów tegoż Stowarzyszenia. Strona wyjaśniła, że jako stowarzyszenie zrzesza licencjonowanych psychoanalityków (osoby wykonujące zawód psychoanalityka i psychoterapeuty, posiadające certyfikat IPA i P.) oraz kandydatów na licencjonowanych psychoanalityków. Członkowie opłacają comiesięczne składki członkowskie przeznaczone na działalność statutową stowarzyszenia, którego celem jest rozwój i popularyzacja psychoanalizy, jako nauki i metody psychoterapii, poszerzanie wiedzy teoretycznej w zakresie psychoanalizy i doskonalenie klinicznych umiejętności jego członków, rozwijanie i umacnianie tożsamości zawodowej psychoanalityków odrębnej od pokrewnych grup zawodowych, dbałość o przestrzeganie standardów zawodowych i etycznych pracy psychoanalitycznej w szczególności, tych ustanowionych przez IPA, prowadzenie szkolenia dla kandydatów, przygotowującego do wykonywania zawodu psychoanalityka, zgodnie ze standardami IPA. Strona realizując cele statutowe m.in. organizuje i prowadzi:

– odpłatne szkolenia dla kandydatów, prowadzone przez licencjonowanych członków stowarzyszenia, są one formą kształcenia zawodowego kandydatów, osoby prowadzące szkolenie nie otrzymują żadnego wynagrodzenia;

– seminaria i wykłady otwarte, dla członków stowarzyszenia bezpłatne, dla osób niezrzeszonych odpłatne; osoba prowadzącą wykład lub seminarium z reguły nie otrzymuje wynagrodzenia (członek stowarzyszenia nigdy nie otrzymuje wynagrodzenia; zaproszony gość czasem takie wynagrodzenie otrzymuje);

– odpłatne konferencje naukowe (krajowe i międzynarodowe), wnoszone przez uczestników opłaty przeznaczone są na pokrycie kosztów organizacji, natomiast ewentualne nadwyżka zasila majątek stowarzyszenia i przeznaczona jest na jego działalność statutową.

W związku z powyższym strona zapytała, czy przy założeniu, że członkowie stowarzyszenia prowadzą działalność zwolnioną od opodatkowania podatkiem VAT (zdaniem stowarzyszenia członkowie są zwolnieni od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej „u.p.t.u.”)) w opisanym stanie faktycznym świadczone przez stowarzyszenie usługi, polegające na organizowaniu i prowadzeniu szkoleń, wykładów oraz konferencji naukowych, korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u.”[1]

Przedstawiłam powyżej istotne fakty dotyczące sprawy, ale dla nas najważniejsze znaczenie będą miały wnioski, do których doszedł Naczelny Sąd Administracyjny w kontekście wykonywania zawodu medycznego przez psychoanalityka:

  Wnioski. Czy psychoanalityk jest zawodem medycznym?

  • zawód psychoanalityka, posiadającego fachowe kwalifikacje, czyli stosowny zasób wiedzy i umiejętności, wymaganych do udzielania świadczeń zdrowotnych, zweryfikowane w ramach członkowskiej procedury kwalifikacyjnej P., jest zawodem medycznym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.), a tym samym w zakresie, w jakim służy on profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej „u.p.t.u.”);
  • tylko w sytuacji, gdy usługi świadczone przez psychoanalityka, nieposiadającego wykształcenia medycznego lub psychologicznego, nie mają – z uwagi na jego kwalifikacje zawodowe – takiej samej jakości, jak realizowane w tym zakresie świadczenia psychiatrów czy psychologów lub osób wykonujących inne zawody medyczne, nie korzystają one ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) u.p.t.u.

Kim są osoby wykonujące zawód medyczny?

Osoby wykonujące zawód medyczny – definicja legalna: art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej (Dz. U. 2022, poz. 633 z późn. zm.).

osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

„W literaturze wyjaśnia się, że przez wykonywanie zawodu (medycznego) należy rozumieć fachowe, stałe i w celach zarobkowych zajmowanie się „wykonywaniem zajęcia mającego związek z medycyną”.[2]

Z kolei przez świadczenia zdrowotne (art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy o działalności leczniczej), należy rozumieć:

działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.

Podsumowanie

Naczelny Sąd Administracyjny we wskazanym powyżej wyroku, zaliczył do kategorii osób wykonujących zawód medyczny, zawód psychoanalityka. W jego ocenie, wykonywanie takiej działalności jest rodzajem świadczeń zdrowotnych. Udzielać ich może zaś tylko taka osoba, która posiada niezbędne wykształcenie, tj. studia wyższe: medyczne, psychologiczne lub w szczególnych przypadkach po ukończeniu innego pokrewnego kierunku, po nabyciu fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie psychoanalizy. Kwalifikacje te są następnie weryfikowane w toku procedury przystępowania takiej osoby do Polskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego.Można zatem przyjąć, że osoba taka legitymuje się nabyciem fachowych kwalifikacji. Tym samym spełnia warunki zaliczenia jej do kategorii zawodów medycznych.[3]

 Dokumentacja medyczna w określeniu psychoanalityka jako zawodu medycznego

Zajrzyjmy teraz do przepisów, które odnoszą się do obowiązku prowadzenia dokumentacji medycznej. W szczególności, spójrzmy na te przepisy pod kątem przetwarzania danych osobowych.

  • Artykuł 24 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:

W celu realizacji prawa dostępu do dokumentacji medycznej, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest obowiązany prowadzić, przechowywać i udostępniać dokumentację medyczną w sposób określony w niniejszym rozdziale oraz w ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, a także zapewnić ochronę danych zawartych w tej dokumentacji. (ust. 1)

Do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej, o której mowa w art. 25 ust. 1, w celu ochrony zdrowia, udzielania oraz zarządzania udzielaniem świadczeń zdrowotnych, utrzymania systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnienia bezpieczeństwa tego systemu, są uprawnione:

  • osoby wykonujące zawód medyczny. (ust. 2)
  • Artykuł 25 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:

1. Dokumentacja medyczna zawiera co najmniej:

1) oznaczenie pacjenta, pozwalające na ustalenie jego tożsamości:

a) nazwisko i imię (imiona),

b) datę urodzenia,

c) oznaczenie płci,

d) adres miejsca zamieszkania,

e) numer PESEL, jeżeli został nadany, w przypadku noworodka – numer PESEL matki, a w przypadku osób, które nie mają nadanego numeru PESEL – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,

f) w przypadku, gdy pacjentem jest osoba małoletnia, całkowicie ubezwłasnowolniona lub niezdolna do świadomego wyrażenia zgody – nazwisko i imię (imiona) przedstawiciela ustawowego oraz adres jego miejsca zamieszkania;

2) oznaczenie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych ze wskazaniem komórki organizacyjnej, w której udzielono świadczeń zdrowotnych;

3) opis stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu świadczeń zdrowotnych;

4) datę sporządzenia.

2. W dokumentacji medycznej zamieszcza się informację o wydaniu opinii albo orzeczenia, o których mowa w art. 31 ust. 1.

2a. Dokumentacja medyczna może zawierać informację o kwocie środków publicznych należnych podmiotowi udzielającemu świadczeń opieki zdrowotnej za udzielenie tych świadczeń pacjentowi, którego dokumentacja dotyczy.

3. Przepisów o dokumentacji medycznej nie stosuje się do danych dotyczących treści zgłoszeń alarmowych, w tym nagrań rozmów telefonicznych, o których mowa w art. 24b ust. 1 i 2ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

A więc czy psychoanalityk to zawód medyczny?

Przyjmując kwalifikację jakiej dokonał NSA, kierując się wprost określonymi tam warunkami, które pozwalają zakwalifikować zawód psychoanalityka (w tym stanie faktycznym), należy podzielić argumentację, że psychoanalityk jest zawodem medycznym. Dochodząc do takiego wniosku, zgodnie z przepisami ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ma on obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej. W tym zakresie, przetwarzanie danych osobowych zawartych w dokumentacji medycznej ma prawnie uzasadnioną podstawę prawną, a zatem nie jest nadmierne.

To już koniec. Dziękuję za Twoją uwagę:)

Jeżeli potrzebujesz pomocy w takim lub podobnych tematach z branży, zachęcam do kontaktu.

Stan prawny na dzień: 31.01.2023 r.

Wpis na blogu nie stanowi porady prawnej. Artykuł odnosi się do ogólnej sytuacji prawnej, dlatego nie może stanowić rozwiązania dla indywidualnego problemu. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji, zapraszam do kontaktu.

[1]Wyrok NSA z 22.10.2013 r., I FSK 1682/12, LEX nr 1386054.

[2]R. Kubiak, 3. PODMIOTOWY ZAKRES TAJEMNICY MEDYCZNEJ [w:] System Prawa Medycznego. Tom II. Część 1. Regulacja prawna czynności medycznych, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, E. Zielińska, Warszawa 2019.

[3]R. Kubiak, 3. PODMIOTOWY ZAKRES TAJEMNICY MEDYCZNEJ [w:] System Prawa Medycznego … (tamże)

Udostępnij

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Udostępnij

Tagi wpisu

Kategorie

Popularne wpisy