Obecność rodzica podczas terapii / badania dziecka u psychologa, w tym badania przed wydaniem opinii co do Edukacji Domowej przez Publiczną Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną

mama z córeczką

Stan prawny na dzień: 14.05.2020 r.

Wpis na blogu nie stanowi porady prawnej. Artykuł odnosi się do ogólnej sytuacji prawnej, dlatego nie może stanowić rozwiązania dla indywidualnego problemu. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji, zapraszam do kontaktu.

 

W marcu miał odbyć się live o takim właśnie tytule. Koronawirus trochę namieszał, zarówno w moim rozkładzie pracy, jak i mojego gościa – Doroty Świetlickiej. Jednak absolutnie o tym temacie nie zapomniałam, postanowiłam zmienić formę. Zamiast live, przygotowałam artykuł. W jego treści znajdziesz odpowiedź na postawione wcześniej pytania, które miały zostać rozwinięte na live’ie.

 

 

Pytanie 1: Czy rodzic może być obecny podczas terapii/badania dziecka w gabinecie psychologa? Jak ma się do tego granica wieku 16 lat? Co w takiej sytuacji z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej przez psychologa?

 

Z praktyki przyjętej przez doświadczonych psychologów (psychoterapeutów) rodzic ma prawo wziąć udział w terapii dziecka. Trzeba jednak rozgraniczyć dwie sytuacje, gdy dziecko jest w wieku do 16 lat oraz w wieku powyżej 16 lat.

 

Psycholog jest zawodem medycznym, dlatego w zakresie nieuregulowanym w ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, należałoby zajrzeć do przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

 

Na pierwszym etapie pojawia się kwestia zgody na udział w terapii. W przypadku dziecka do 16 roku życia taką zgodę wyraża przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny. Natomiast dziecko powyżej 16 roku życia wyraża taką zgodę i taką zgodę wyraża jego przedstawiciel ustawowy czy opiekun prawny.

 

Drugi etap to udział dziecka w terapii. Tak jak wskazałam powyżej, w takiej terapii może wziąć udział także rodzic.

 

ALE:

 

Prawidłowa terapia osób małoletnich wymaga, aby dziecko czuło się bezpiecznie w relacji z psychologiem. Dziecko powinno mieć pewność, że to co mówi i robi podczas spotkania z psychologiem nie zostanie przekazane rodzicom. Rodzice nie mają zatem prawa domagać się od psychologa, aby ten przekazywał im wszystkie informacje, o tym czego dowiedział się podczas świadczenia usług psychologicznych. Przekazywane rodzicom informacje powinny ograniczać się do wniosków i zaleceń z prowadzonej terapii dziecka (A. Fiutak, Pomoc psychologiczna. Prawo i etyka w zawodach terapeuty i psychiatry, Difin 2016, s. 148-149).

 

Więcej przydatnych informacji dot. tajemnicy zawodowej i nie tylko, znajdziesz tutaj.

 

 

Pytanie 2: Czy i kiedy psycholog może wyprosić rodzica z gabinetu?

 

Jeżeli dziecko w obecności rodzica wygląda na skrępowane, przyjmuje postawę zamkniętą i wyraźnie boi się mówić, powinien być to sygnał ostrzegawczy dla psychologa. Podobnie, gdy rodzic nadmiernie wyraża swoje opinie, przerywa wypowiedzi dziecka lub sugeruje dziecku co ma mówić.

 

W tym punkcie jeszcze raz odsyłam do tego, co napisałam powyżej. DZIECKO MA CZUĆ SIĘ BEZPIECZNIE W RELACJI Z PSYCHOLOGIEM. Trzeba mieć na uwadze dobro dziecko i jego sytuację, ponieważ to dziecko jest klientem/pacjentem psychologa, a nie jego rodzic.

 

Po zwróceniu uwagi rodzicowi albo widocznym skrępowaniu po stronie dziecka, psycholog powołując się na dobro dziecko i tajemnicę zawodową, może poprosić rodzica o opuszczenie gabinetu.

 

 

Pytanie 3: Co w przypadku, gdy rodzice są po rozwodzie?

 

 

W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć, na pytanie: Czy w wyroku rozwodowym obydwoje rodzice mają powierzoną pełną władzę rodzicielską? Czy sposób wykonywania tej władzy został ograniczony, a jeżeli tak, to do jakich spraw?

 

O sprawach dziecka, w tym o zgodzie na udział dziecka w terapii decyduje rodzic, który ma powierzoną pełną władzę rodzicielską. Takie prawo będzie miał także rodzic, którego sposób wykonywania władzy rodzicielskiej został ograniczony do decydowania o istotnych sprawach dziecka, takich jak: leczenie dziecka. Powyższe należy odnieść także do udziału dziecka w terapii.

W świetle art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

  • Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
  • Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

 

Pytanie 4: Co w przypadku, gdy rodzice nie tworzą już związku partnerskiego?

 

W tej sytuacji, podobnie jak wskazałam powyżej należy rozstrzygnąć, które z rodziców ma pełną władzę rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, chociaż nie pozostawali oni w formalnym związku, to każde z nich ma prawo decydować o udziale dziecka w terapii czy brać w niej udział wraz z dzieckiem.

 

Pytanie 5: Czy nowy partner rodzica dziecka może być obecny w gabinecie podczas terapii/badania dziecka?

 

Władza rodzicielska pozostawiona jest obojgu rodzicom i tylko oni mogą decydować o udziale w terapii (po 16 roku życia decyduje dziecko i rodzic) czy tylko oni mogą wziąć udział w terapii razem z dzieckiem.

Partner rodzica w takiej sytuacji nie ma prawa, żeby uczestniczyć w terapii dziecka.

 

Pytanie 6: Czy rodzic może mieć wgląd w materiały „wytworzone” przez dziecko podczas terapii lub w testy psychologiczne?

 

Odpowiedź brzmi: NIE. Psycholog może wydać rodzicom tylko ogólne opinie, informacje dot. terapii dziecka. Udostępnienie dokumentacji psychologicznej z terapii jest możliwe tylko za zgodą dziecka i rodziców albo tylko rodziców (wskazana przeze mnie powyżej granica wieku). Należy też pamiętać o tym, że udostępnia się tylko dokumentację jawną.

 

Materiały „wytworzone” przez dziecko, jak również testy psychologiczne nie podlegają udostępnieniu. Stanowią one tzw. dokumentację niejawną (poufną). Testy diagnostyczne są objęte ochroną poufności narzędzi diagnostycznych stosowanych przez specjalistów.

 

 

Pytanie 7: Co w przypadku przymusowego badania dziecka przed podjęciem edukacji domowej – czy rodzic może być obecny podczas tego badania?

 

W przepisach ustawowych i wykonawczych do nich ta kwestia nie została uregulowana. Trzeba jednak pamiętać o tym, że Publiczne Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne posiadają własne statuty. Jest to zbiór wewnętrznych przepisów, regulujących kwestie strukturalno-organizacyjne funkcjonowania takich palcówek.

 

Jeżeli w treści zapisów statutu dopuszczony został udział rodzica w takim badaniu, to sprawa jest jasna i klarowna. Z kolei, gdy w tym akcie wewnętrznym znajduje się zapis, że rodzic zostaje wykluczony z udziału w badaniu, to oznacza, że nie bierze w nim udziału.

 

Jak zapewne zauważyłeś, wszystko zależy od poradni, jak uregulowała czy uregulowała tę kwestię w swoim statucie.

 

Było to ostatnie pytanie z mojej listy:) Dziękuję za przeczytanie wpisu do końca.

 

Dziękuję także Dorocie Świetlickiej (https://www.facebook.com/alezmiana/, https://alezmiana.pl/) za pomoc w opracowaniu odpowiedzi.

 

Zgoda na objęcie psychoterapią lub korzystanie z usług psychologicznych(dziecko)

Zgoda na objęcie psychoterapią lub korzystanie z usług psychologicznych, którą psychoterapeuta/psycholog ma pozyskać od przedstawiciela ustawowego/opiekuna faktycznego małoletniego klienta/pacjenta, to absolutna podstawa i obowiązek prawny każdego specjalisty. Zapraszam Cię do zapoznania się z propozycją dot. zakupu wzoru takiego dokumentu, skonkretyzowanego na potrzeby Twojej branży i charakteru prowadzonej działalności, tutaj. Zapoznaj się też z pozostałymi produktami dedykowanymi dla tej branży, tutaj.

 

Zachęcam do pozostawienia komentarza:)

Udostępnij

4 komentarze

  1. Marek Bakalarczuk

    A co w przypadku, kiedy oboje rodziców mają pełne prawa, a tylko jedno z nich wyraża zgodę na terapię?

    Odpowiedz
    • Oktawia Zarzecka

      Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Proszę jednak pamiętać, że tutaj mógłby znaleźć zastosowanie art. 97 § 1 k.r.o.:o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

      Odpowiedz
  2. Aga

    Dzień dobry. Co jesli ojciec ma zakaz zbliżania się do dziecka pośredni i bezpośredni ale nie ma ograniczonych praw rodzicielskich? Dziękuję i pozdrawiam.

    Odpowiedz
    • Oktawia Zarzecka

      Dzień dobry! Odnosząc się do Pani pytania: środek karny w postaci zakazu zbliżania się do dziecka na pewno wyłącza kontakty z dzieckiem (chodzi o kontakty rodzicielskie zgodnie z prawem rodzinnym). Wskazała Pani także, że ojciec nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej ani jego władza rodzicielska nie została ograniczona. Jeżeli zatem ma pełnię władzy rodzicielskiej, to ma prawo decydować o dziecku. Z drugiej strony skoro został orzeczony wobec niego wspomniany środek karny, a zatem charakter zarzucanego mu czynu dał podstawy do zastosowania takiego środka (nie wiem o jaki czyn zabroniony tutaj chodzi), ale mogłaby być to podstawa, żeby ojcu dziecka władzę rodzicielską ograniczyć (w skrajnych przypadkach, „najcięższych” mogłoby to być również pozbawienie władzy rodzicielskiej) w postępowaniu sądowym przed sądem rodzinnym. Proszę nie traktować tej odpowiedzi jako porady prawnej, to tylko zasygnalizowanie problemu. Niestety nie znam szczegółów sprawy.

      Odpowiedz

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Udostępnij

Tagi wpisu

Kategorie

Popularne wpisy