Stan prawny na dzień: 11.12.2019 r.
Wpis na blogu nie stanowi porady prawnej. Artykuł odnosi się do ogólnej sytuacji prawnej, dlatego nie może stanowić rozwiązania dla indywidualnego problemu. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej konsultacji, zapraszam do kontaktu.
Temat mojego artykułu jest dość przewrotny. Przecież każdy wie, że niezdolność do świadczenia pracy ze względu na chorobę i w następstwie przebywanie na zwolnieniu lekarskim, potwierdza tylko, że przedsiębiorca nie jest w stanie i nie może w tym czasie pracować. Wówczas przysługuje przedsiębiorcy zasiłek chorobowy.
Zacznijmy jednak od początku.
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny. W moim artykule poruszę temat przedsiębiorców prowadzących, tylko i wyłącznie własną firmę, a nie osób dodatkowo zatrudnionych w ramach stosunku pracy, czy na umowie zlecenia.
Jeżeli przedsiębiorca dopiero rozpoczął prowadzenie działalności i zdecydował się na skorzystanie z tzw. ulgi na start, wtedy opłaca on tylko składkę zdrowotną przez okres pełnych 6 miesięcy kalendarzowych. W tym czasie, nie opłaca on składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe). Skoro nie opłaca składek na ubezpieczenie chorobowe, to w sytuacji gdy zachoruje, nie przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego.
Kiedy przedsiębiorca nabywa prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia chorobowego?
Odpowiedź na to pytanie, znajdziesz w ustawie z dn. 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w czasie choroby i macierzyństwa tj. w art. 4 ust. 1 pkt 2 tej ustawy (w art. 4 ust. 3 przewidziane są wyjątki od tej zasady).
Przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego, po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Zasygnalizuję tylko, że rząd ma w planach wydłużenia tego okresu wyczekiwania do 180 dni, już w 2020 roku.
Należy pamiętać, że do okresów ubezpieczenia chorobowego, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Pamiętaj o tym, że w terminie 7 dni od dnia wystawienia zwolnienia lekarskiego, aby otrzymać zasiłek choroby, masz obowiązek złożyć np. we właściwym Oddziale ZUS – zaświadczenie płatnika składek Z-3b.
Kiedy przedsiębiorca traci prawo do zasiłku chorobowego?
Przede wszystkim, gdy w okresie niezdolności przedsiębiorca wykonuje pracę zarobkową lub w inny sposób wykorzystuje zwolnienie, niezgodnie z celem tego zwolnienia np. w tym czasie organizuje sobie urlop wypoczynkowy na egzotycznej wyspie.
W okresie niezdolności do pracy zarobkowej, potwierdzonego zwolnieniem lekarskim, przedsiębiorca nie może w żadnym wypadku wykonywać pracy zarobkowej.
Co należy rozumieć, przez „wykonywanie pracy zarobkowej”?
W tym miejscu zacytuję tezę wyroku Sądu Najwyższego z 4.04.2012 r. (II UK 186/11):
„Wykonywanie pracy zarobkowej w rozumieniu art. 17 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa polega na podjęciu działań stanowiących realizację obowiązków pracowniczych lub wynikających z innego stosunku prawnego obejmującego świadczenie pracy. Pracami takimi (w przypadku prowadzenia działalności pozarolniczej) będzie wykonywanie konkretnych czynności związanych wprost z działalnością gospodarczą, w tym nadzór nad zatrudnionymi pracownikami, obsługa klientów, przyjmowanie i wydawanie materiałów.Nie stanowi więc takiej pracy zarobkowej, uzyskiwanie w trakcie korzystania ze zwolnienia lekarskiego dochodów, niepołączonych z osobistym świadczeniem pracy, np. podpisywanie w trakcie zwolnienia lekarskiego dokumentów finansowych, sporządzonych przez inną osobę oraz formalnoprawne tylko prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, jeśli osoba ją prowadząca jest równocześnie pracodawcą i wyłącznie w zakresie jej obowiązków leży nadzór nad działalnością firmy”.
Co ważne, w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęta została jednak inna interpretacja, co do czynności związanych z wystawianiem faktur VAT i ich podpisywaniem. I tak, w wyroku z dn. 22.01.2019 r. (II UK 521/17):
„Ubezpieczony, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy podpisuje faktury VAT, wykonuje pracę zarobkową i traci prawo do zasiłku chorobowego(art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1368).
Podpisywanie faktur VAT, równoznaczne z ich wystawianiem w celu uzyskania zwrotu podatku, należy traktować jako istotny element prowadzenia działalności gospodarczej, kwalifikowany na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1368) jako nadużycie prawa do świadczeń”.
Dlatego, aby nie narażać się na konsekwencje, jakie niesie ze sobą uznanie jakiej prostej czynności jak wystawianie faktury VAT w trakcie zwolnienia lekarskiego za pracę zarobkową, radzę większą powściągliwość.
Pamiętaj: Ubezpieczony, który na podstawie art. 17 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa utracił prawo do zasiłku, pozbawiony jest także możliwości zmniejszenia podstawy wymiaru składek na podstawie art. 18 ust. 9 i 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych, ze względu na obowiązujące przepisy i ich interpretację, nie należą do zbyt przejrzystych. Warto jednak znać swoje prawa w tym zakresie, a przede wszystkim podstawą jest należycie prowadzona księgowość.
Dziękuję za Twoją uwagę i zapoznanie się z całością artykułu. Jeżeli masz pewne wątpliwości albo chciałbyś podzielić się swoimi doświadczeniami związanymi z tym tematem, to zapraszam do zamieszczenia komentarza:)
0 komentarzy